Vài nét về các cuộc thi sáng tạo trong học sinh

Từ năm 1950, Science Service, một tổ chức phi chính phủ ở thủ đô Washington (Mỹ) đã tổ chức và tài trợ cho cuộc thi khoa học kĩ thuật - International Science and Engineering Fair (viết tắt là ISEF). Đây là Cuộc thi khoa học dành cho học sinh trung học (từ lớp 9 đến lớp 12) trên toàn cầu. ISEF là hội thi khoa học có quy mô lớn nhất thế giới, tạo điều kiện cho các nhà khoa học và sáng chế trẻ đến trao đổi ý kiến, trình bày những dự án khoa học tiên tiến và thi tài để dành được phần thưởng và học bổng.

Từ năm 2009, Việt Nam chính thức tham dự Hội thi ISEF tại Hoa kỳ. Lần lượt là các đoàn của học sinh các tỉnh Lâm Đồng, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ đô Hà Nội có đề tài, dự án khoa học tham gia dự thi. Ngày 01 tháng 11 năm 2013, lần đầu tiên Bộ GD&ĐT ban hành Thông tư số 38/2012/TT-BGD&ĐT ban hành Quy chế thi nghiên cứu khoa học, kĩ thuật cấp quốc gia học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông. Trước đó, Thừa Thiên Huế đã tổ chức cuộc thi này dành cho các trường trung học từ năm 2011.

Thị xã Hương Thủy tham gia cuộc thi Khoa học kĩ thuật từ năm 2011, từ đó đến nay, năm nào cũng có nhóm học sinh tham gia dự thi và đạt giải.

Bên cạnh đó, Cuộc thi Sáng tạo Thanh, Thiếu niên, Nhi đồng dành cho các em trong cả nước từ 6 đến 19 tuổi do Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và Trung ương đoàn TNCS Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức từ địa phương đến trung ương diễn ra từ năm 2004. Thừa Thiên Huế đã tổ chức được 8 cuộc thi. Thị xã Hương Thủy tham gia từ năm 2011 đến nay có 23 nhóm đề tài tham gia Cuộc thi, trong đó có 12 đề tài đoạt giải.

Phát huy năng lực người học thông qua các hoạt động giáo dục trải nghiệm ở thị xã Hương Thủy

Bộ GD&ĐT đã dự thảo chương trình giáo dục phổ thông, trong đó nhấn mạnh việc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục theo định hướng phát triển năng lực người học, chú trọng phát huy tính sáng tạo, tự học, tự nghiên cứu. Như vậy, có thể nhận thấy, việc đánh giá người học bây giờ không chỉ là trên giấy trắng mực đen mà còn đánh giá khả năng sáng tạo, khả năng thực hành, nghĩa là không mang tính hàn lâm, lí thuyết.

 

 

Hội thi Khoa học kĩ thuật thị xã Hương Thủy năm 2014

 

Từ năm 2011 đến nay, Phòng GD&ĐT đã tổ chức Cuộc thi Khoa học kĩ thuật dành cho học sinh THCS. Qua 5 lần tổ chức, có 52 đề tài dự thi cấp thị xã với 11/11 trường tham gia. Điều ghi nhận lớn nhất ở 5 cuộc thi Khoa học Kĩ thuật thị xã Hương Thủy là việc rèn kĩ năng và phương pháp làm việc độc lập cho học sinh – một kĩ năng sống cần thiết và cần định hướng đúng. Thông qua việc nghiên cứu khoa học, các nhóm học sinh biết cách lập kế hoạch, rèn luyện kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ năng thực hành, giao tiếp, tác phong khoa học, từ đặt giả thuyết, phát hiện vấn đề cho tới giải quyết vấn đề, kết luận, trình bày nghiên cứu, thuyết trình công trình... Điểm đặc biệt của sân chơi này là coi trọng tính sáng tạo và ý tưởng khoa học của các em HS, bồi dưỡng phương pháp tự học, điều rất cần thiết cho sự nghiệp nghiên cứu của các em sau này cũng như cho sự phát triển chung của nền khoa học đất nước. Đồng thời, đây là một trong những hướng đi tích hợp trong việc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục.

Các đề tài được chọn để nghiên cứu mang tính thời sự: tiết kiệm năng lượng, y học, bảo vệ môi trường, năng lượng thay thế, di tích lịch sử văn hóa, tự động, hóa sinh, vật lí, điện tử, tâm lí giáo dục, phần mềm hệ thống,… là những vấn đề khó, cấp thiết, cần được nghiên cứu, áp dụng vào thực tiễn cuộc sống. Các nhóm nghiên cứu đã đề ra những giải pháp khá cụ thể, hiệu quả, mang tính sáng tạo, thể hiện được quá trình lao động khoa học miệt mài, say mê.

Là một trong ít đơn vị tham gia thi khoa học kĩ thuật do tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức, thị xã Hương Thủy đã được Sở GD&ĐT vinh danh. Từ năm 2011 đến nay, thị xã Hương Thủy có 30 đề tài, giải pháp dự thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng và khoa học kĩ thuật cấp tỉnh (cấp THCS). Trong đó, có 4 giải Nhì, 6 giải Ba và 7 giải khuyến khích.

Người lớn cần làm gương, dẫn dắt và hướng dẫn học sinh tham gia nghiên cứu khoa học. 

Hiện nay, Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT đang triển khai và đẩy mạnh hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo khoa học kĩ thuật và là một trong những nội dung trọng tâm trong chương trình tổng thể đổi mới giáo dục phổ thông. Những hoạt động nghiên cứu của giáo viên là nền tảng, làm gương đối với việc trải nghiệm sáng tạo khoa học kĩ thuật của học sinh, góp phần đổi mới phương pháp dạy học.

Trong 5 năm qua, Phòng GD&ĐT chỉ đạo có hiệu quả đối với các trường việc viết, phổ biến và áp dụng các sáng kiến, cải tiến kĩ thuật vào dạy học, quản lí giáo dục. Hằng năm, bình quân có khoảng 400 sáng kiến được Hội đồng xét duyệt sáng kiến thẩm định, phổ biến, nhân rộng. Năm 2015, lần thứ 3, Phòng Giáo dục-Đào tạo thị xã phối hợp với Công đoàn ngành Giáo dục thị xã tổ chức Hội nghị Sáng kiến kinh nghiệm, đăng kỉ yếu, phổ biến đến các trường để áp dụng. Năm 2013 và 2015, tại các Hội thi Sáng tạo kĩ thuật, thị xã Hương Thủy có 7 đề tài dự thi cấp tỉnh, trong đó có 1 giải Nhất, 1 giải Nhì, 2 giải Ba và 3 giải Khuyến khích. Trong đó, có 5 tác giả được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tặng Bằng Lao động sáng tạo gồm Nguyễn Văn Cần (Phòng Giáo dục - Đào tạo thị xã), Phan Hữu Tùng (TH Số 1 Thủy Phù), Trương Thị Thanh Trang (THCS Thủy Thanh), Lê Thị Ánh Tuyết (THCS Thủy Phương). 

Hoạt động nghiên cứu của giáo viên rất có ý nghĩa đối với hoạt động dạy học và hướng dẫn học sinh giáo dục trải nghiệm. Định hướng trong năm học 2015 – 2016, Phòng GD&ĐT tiếp tục chỉ đạo các trường tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng phương pháp Bàn tay nặn bột, VNEN… ; tham gia có hiệu quả Cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Đồng thời, tham mưu tích cực để tổ chức thành công Cuộc thi Sáng tạo Thanh Thiếu niên Nhi đồng thị xã Hương Thủy năm học 2015 – 2016 vào tháng 3 năm 2016.

 

 

Các tác giả nhận giải Sáng tạo kĩ thuật lần thứ VII, năm 2015

 

Với những đóng góp cho hoạt động nghiên cứu khoa học, sáng tạo, trong 3 năm qua, tập thể Phòng GD&ĐT nhận được 3 Giấy khen của Sở GD&ĐT về thành tích trong Cuộc thi Khoa học kĩ thuật cấp tỉnh năm 2013; Giấy khen của Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo Kĩ thuật lần thứ 7 năm 2015 tỉnh Thừa Thiên Huế và Ban Tổ chức Cuộc thi Sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng lần thứ 8, năm 2015.