I- Thông tin chung
-Tên Dự án: “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình thí điểm Nuôi xen ghép Ốc Bưu đồng và cá thát lát trong ao, hồ tại thị xã Hương Thủy”.
-Mã số:
-Cấp quản lý: UBND thị xã Hương Thủy
- Cơ quan chủ trì: Phòng Kinh tế thị xã
-Thời gian thực hiện: 10 tháng, từ tháng 6/2017 đến tháng 03/2018
-Kinh phí thực hiện: 291.750.000 đồng..
Trong đó - Ngân sách sự nghiệp khoa học của thị xã: 80.000.000 đồng.
II. Mục tiêu:
- Đa dạng hóa chủng loại thủy sản có giá trị cao về chất lượng và tăng hiệu quả sử dụng mặt nước trong ao hồ.
- Chọn lọc, nhân giống ốc bưu đồng tạo ra nguồn giống cho nhu cầu người sản xuất ốc thịt cung cấp cho thị trường nguồn thực phẩm đang khan hiếm từ ốc bưu đồng.
III. Nội dung thực hiện:
- Đầu tư hỗ trợ ốc bươu đồng và cá thát lát giống thu gom trong tự nhiên.
- Hỗ trợ nuôi, chọn lọc ốc hậu bị để đưa vào nuôi vỗ cho sinh sản.
- Cho sinh sản với phương thức sinh sản tự nhiên và ấp trứng nhân tạo để tạo ra nguồn giống ốc đồng loạt.
- Ươm nuôi ốc bột thành ốc giống để cung cấp cho người chăn nuôi ốc thịt thương phẩm.
1) Quy trình thực hiện:
Bước 1:
Thu gom, chọn lọc giống ốc bươu đồng, cá thát lát, nuôi thuần dưỡng trong ao. Mật độ: 25 con ốc và 04 con cá thát lát/01 m2 ao.
Với số lượng là 37.500 con ốc giống và 6.000 con cá thát lát giống.
Sử dụng nguồn thức ăn xanh được có sẵn trong ao và cung cấp thêm bên ngoài. Thức ăn chế biến, thức ăn tinh chỉ phục vụ chủ yếu cho cá thát lát và chỉ bổ sung từ 0.5-1% cho trong lượng ốc nuôi.
Bước 2:
Tuyển lựa ốc bố mẹ, nuôi sinh sản.
Sau thời gian nuôi 3-4tháng, sẽ chọn lựa những con ốc có khả năng thích ứng với việc nuôi trong ao hồ và đạt tiêu chuẩn làm ốc sinh sản, có trọng lượng trên 30g/con để cho sinh sản.
Số lượng ốc được chọn trong giai đoạn này dự kiến đạt 18.750 con ốc bố mẹ, tỷ lệ đực cái là 1:1.
Thời gian nuôi vỗ để sinh sản 2-3 tháng.
Bước 3: cho ốc sinh sản.
- Chọn cá bố mẹ
3.1: Phương thức sinh sản tự nhiên:
Cho ốc sinh sản tự nhiên trong ao nuôi. Thu gom trứng và đưa vào bể ấp.
3.2: Phương thức ấp nhân tạo:
Trứng ốc sau khi được đẻ ra trong thời gian rất ngắn (15 - 20 phút) là trứng đã cứng vỏ nên phải tiến hành thu cho vào ấp.
Ấp trứng có thể ấp vào khay nhựa hoặc xốp, đặt khay chứa trứng trên mặt nước trong bể, mỗi ngày phun nước cho trứng 1-2 lần để giữ độ ẩm cho trứng. Thời gian ấp từ 13 - 20 ngày trứng ốc sẽ nở ra ốc con.
Bước 4: Ương ốc giống.
Có thể ương trong bể xi măng hoặc ương trong giai mắc trong ao đất
2) Phương pháp triển khai:
a/ Chọn cơ sở tham gia dự án:
Đề tài sẽ được khảo sát điều kiện và nhu cầu thực tế phù hợp và cho hiệu quả cao, dự kiến thực hiện tại Thủy Tân, Thủy Phù
b/ Tập huấn, hội thảo:
Tổ chức tập huấn, hội thảo tại địa phương:
Đối tượng: nông dân và người trực tiếp thực hiện dự án .
Số lượng: 20 người/lớp.
Địa điểm: Tại cơ sở thực hiện: Thủy Tân, Thủy Phù.
Nội dung: Hướng dẫn kỹ thuật nuôi và sinh sản ốc bươu đồng, nuôi ghép ốc và cá thát lát trong ao; đánh giá kết quả thực hiện giai đoạn từ thu gom, chọn lọc giống đến khi kết thúc giai đoạn cho đẻ và ấp nở, ương giống.
c/ Thực hiện mô hình:
Chủ nhiệm dự án sẽ tập huấn, hướng dẫn trực tiếp cho nông dân thực hiện dự án quy trình đã được tập huấn và đưa ra các chỉ dẫn phù hợp với tình hình thực tế. Chịu trách nhiệm hợp đồng thu gom giống, vật tư để cung cấp cho dự án. Người dân thực hiện quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc, đầu tư, xây dựng các hạng mục theo yêu cầu cầu dự án. Đóng góp đầu đủ ngoài phần được hỗ trợ của dự án để dự án đạt kết quả tốt. Thường xuyên liên hệ và báo cáo kết quả và các vấn đề nảy sinh trong quá trính thực hiện với cán bộ phụ trách dự án.
Số lượng mô hình: hai mô hình.
d/ Theo dõi quá trình thực hiện.
Nội dung cần theo dõi bao gồm:
1. Số lượng ốc, cá mua thu gom, chọn lọc để nuôi thuần dưỡng. Số ốc được tuyển chọn đưa vào nuôi vỗ, sinh sản; số lượng trứng ốc sản sinh được; tỷ lệ nở; số ốc giống thu được, tỷ lệ sống sau khi ươm và một số các yếu tố liên quan khác.
2. Thời gian thực hiện các bước của dự án.
3. Các vấn đề xuất hiện trong quá trình thực hiện thực hiện: biến đổi môi trường ao nuôi, dịch bệnh, thức ăn phối trộn và tỷ lệ sử dụng….
4. Kiểm tra định kỳ về các yếu tố sinh trưởng, sinh sản, về khả năng thích ứng môi trường, trọng lượng ….
5. Các vấn đề phát sinh khác trong quá trình thực hiện
e/ Tổng kết dự án:
Sau khi kết thúc dự án, phòng Kinh tế thị xã Hương Thuỷ tổ chức tổng kết nhằm đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội, rút kinh nghiệm và trên cơ sở khoa học đó để nhân rộng mô hình.
III CÁC KẾT QUẢ CỦA DỰ ÁN
1.1. Chọn vùng thực hiện dự án:
Theo đề cương được duyệt, chúng tôi đã chọn địa điểm thực hiện dự án tại Thuỷ Tân với 01 mô hình (anh Phạm văn Bằng trực tiếp thực hiện) và 01 mô hình tại Thủy Phù (anh Văn An trực tiếp thực hiện).
Cơ sở vật chất và vật dụng để thực hiện:
02 hồ: Nuôi ốc hậu bị, sinh sản và ghép với cá Thát Lát.
Khu ấp trứng ốc.
Bể, giai ươm nuôi ốc giống.
Các vật dụng khác: lưới kéo cá, vợt, khay ấp trứng ốc…..
Đạt yêu cầu kỹ thuật của dự án.
1.2. Tập huấn và hội thảo:
Đã tổ chức tập huấn và hội thảo kỹ thuật cho 40 lượt người/ 02 lớp, đạt 100% kế hoạch.
Hội nghị đánh giá mô hình cho 30 lượt người, đạt 100% kế hoạch.
1.3. Tổ chức thu gom, chọn lọc giống:
Hợp đồng với HTX Thủy Tân để thu gom ốc bươu đồng và cá thát lát giống với số lượng là 37.500 con ốc giống và 6.000 con cá thát lát giống, đạt 100% kế hoạch.
1.4.Ốc đưa vào sinh sản:
Số lượng ốc được chọn lọc để sinh sản trong giai đoạn này là 18.750 con ốc bố mẹ, đạt 100% kế hoạch.
1.5. Thời gian đưa ốc vào sinh sản:
Khi đưa ốc và cá vào nuôi là thời điểm tháng 10 năm 2017.
Năm 2017 do rét lạnh có sớm hơn mọi năm và kéo dài 4 tháng (từ 11/2017 đến 3/2018 có mưa và lạnh). Vì vậy, ốc bươu đồng và cá thát lát sinh trưởng kém, tỷ lệ hao hụt nhiều. cho nên, thời điểm ốc thành thục và sinh sản được muộn so với kế hoạch (dự kiến tháng 2/2018 nhưng phải đến ngày 15/6/2018 ốc mới sinh sản lượt đầu tiên).
Ốc con được ấp nở đợt 01 vào cuối tháng 6 và đầu tháng 7/2018.
1.6. Phương thức cho ốc sinh sản:
Sử dụng phương thức cho ốc đẻ tự nhiên ở mép bờ đê ao, dưới các tán cây cỏ
1.7. Phương pháp ấp trứng:
Trứng ốc được thu gom từng ngày, sau đó sắp xếp trên các tấm xốp nhỏ, tấm xốp được đặt trên mặt nước trong thùng xốp, xung quanh thả bèo cám để làm thức ăn cho ốc con khi nở ra. Mỗi ngày phun nước cho trứng 1-2 lần tùy vào thời tiết để giữ độ ẩm cho trứng. Thời gian ấp từ 13 - 15 ngày trứng nở ra ốc con.
1.8. Phương thức ươm nuôi ốc giống:
Ốc sau khi nở được đưa vào bể ươm nuôi, mực nước 10-15cm, trên mặt nước thả các đám bèo, cỏ để cho ốc sinh sống và tạo nguồn thức ăn cho ốc. Có bổ sung thêm cám gạo cho ăn hàng ngày.
Ốc ươm nuôi trong bể, để đảm bảo vệ sinh, mỗi tuần chỉ thay nước 1 - 2 lần. Mỗi lần thay toàn bộ lượng nước trong bể.
Thời gian ươm nuôi trong bể từ 30-35 ngày.
1.9. Tỷ lệ trứng và ốc con sinh sản được
Số lượng trứng/01 tổ đạt từ 90-155 trứng. Bình quân là 125 trứng/tổ, so với thực tế các tỉnh khác (Miền Nam và Miền Bắc) thì bình quân chỉ có 100 trứng/tổ, như vậy số trứng/tổ trong mô hình này khá cao.
Do thời tiết khí hậu diễn biến khá phức tạp: mưa ẩm cao, nắng nóng nhiều, mặt khác chưa có nhiều kinh nghiệm, vì vậy số trứng và số ốc con thu được không đạt số dự kiến của kế hoạch:
- Số trứng thu được: 5560 tổ, tương được 695.000 trứng, đạt 92,6% dự kiến. - Số ốc con nở ra: 576.000 con, tỷ lệ ấp nở đạt 82,8% so với số trứng đem ấp.
- Ốc giống sau khi ươm thu được: 473.000 con, tỷ lệ 68% so với số trứng đem vào ấp và so với kế hoạch đạt 90,6% (mục tiêu kế hoạch là sẽ thu được 522.000 con, tỷ lệ ấp nở 70%)
Số lượng cá thát lát thương phẩm thu được:
Cũng do thời tiết rét lạnh kéo dài làm ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cá. Cho nên cá thát lát thương phẩm dự kiến thu được đạt 510 kg, tỷ lệ hao hụt 15%, trọng lượng bình quân đạt 100g/con sau 11 tháng nuôi.
|
Kết quả thực hiện tại 02 điểm triển khai mô hình
|
|
TT
|
Hạng mục
|
ĐVT
|
Thủy Tân
|
Thủy Phù
|
Cộng
|
|
1
|
Số ốc nuôi
|
con
|
18.750
|
18.750
|
37.500
|
|
2
|
Số cá nuôi
|
con
|
3.000
|
3.000
|
6.000
|
|
3
|
Số ốc chọn lọc sinh sản
|
con
|
9.375
|
9.375
|
18.750
|
|
4
|
Số tổ trứng ốc thu được
|
tổ
|
2.670
|
2.890
|
5.560
|
|
5
|
Số trứng ốc
|
trứng
|
333.750
|
361.250
|
695.000
|
|
6
|
Số ốc con nở ra
|
con
|
299.000
|
277.000
|
576.000
|
|
6
|
Số ốc giống thu được
|
con
|
246.050
|
226.950
|
473.000
|
|
7
|
Số cá thương phẩm thu
|
kg
|
255
|
255
|
510
|
IV ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Dự án đã triển khai từ tháng 7/2017 đến nay, các hạng mục trong đề cương dự án đã được triển khai thực hiện theo đúng yêu cầu đề ra.
Là mô hình nuôi xen ghép ốc bươu đồng và cá thát lát đã được thực hiện thành công. Trong đó, trong cùng một diện tích ao hồ đã thực hiện được việc nuôi ốc sinh sản và tận dụng để xen ghép nuôi thêm cá thát lát thương phẩm, đã cho mô hình phù hợp và cho hiệu quả sản xuất cao.
Việc thực hiện dự án tuy chưa đạt 100% kế hoạch đề ra nhưng cũng đã thành công và sinh sản tạo ra được số lượng lớn ốc giống để cung cấp nuôi thương phẩm.
Kết quả này là tiền đề chuyển biến nhận thức cho người chăn nuôi về khả năng cho sinh sản bán nhân tạo ở các hộ, các cơ sở chăn nuôi tại địa phương, nhằm chủ động được nguồn ốc giống, là nguồn thực phẩm đặc sản của quê nhà.
Những khó khăn và tồn tại
Thời tiết khí hậu tại tỉnh ta diễn biến phức tạp, nắng mưa xen kẻ với độ ẩm cao; rét lạnh và nắng nóng với cường độ cao, kéo dài gây ảnh hưởng đến việc chăm sóc nuôi dưỡng và sinh sản của vật nuôi.
Là mô hình đầu tiên thực hiện và cũng chưa được tham quan, học tập thực tế từ các tỉnh bạn, vì vậy kinh nghiệm chưa được nhiều cũng là nguyên nhân gây khó khăn cho quá trình thực hiện.