Sau một thời gian xuống cấp vì những lý do khác nhau, nhiều văn thánh, văn chỉ trên địa bàn thị xã Hương Thủy gần như xuống cấp trầm trọng, nếu không nói là đổ nát. Trên những mảnh đất của các di tích này, người dân xâm lấn đất đai, sử dụng các ngôi nhà trái mục đích. Khi có sự vận động và quyên góp để phục hồi, nhiều người không quản ngại kinh phí, đã có những đóng góp lớn, với niềm tự hào và mong mỏi về một giá trị văn hóa tưởng chừng như mất đi.

Ông Lê Hữu Thôi, ở tổ 5, phường Thủy Phương, tâm sự rằng: khi nhìn thấy Văn Thánh của làng Dã Lê Thượng xuống cấp trầm trọng, ông không yên lòng và cảm thấy mình phải có trách nhiệm vận động người làng ở quê cũng như xa quê góp công sức để xây dựng lại Văn Thánh của làng. Và trong 3 năm vận động, ông đã hoàn thành được tâm nguyện của mình. Vừa qua, cuối tháng 1/2014, làng Dã Lê Thượng, phường Thủy Phương đã làm lễ an vị ở Văn Thánh của mình. 

Khi tham dự buổi lễ an vị đó, tôi (tác giả), nhận thấy sự hồ hởi của người dân trong làng về một di tích thể hiện tinh thần hiếu học của làng. Kể từ khi xây dựng đầu thế kỷ 19, cho đến đầu thế kỷ 21 này, Văn Thánh của Dã Lê Thượng đã trải qua 3 lần trùng tu. Năm 2013 là lần thứ 3, sau 30 năm bị sử dụng trái mục đích. Nhìn danh sách người làng đóng góp kinh phí, mọi người có thể thấy rằng, khi thể hiện sự hiếu học và tính truyền thống được người dân ở đây chú trọng như thế nào.

Tại buổi lễ an vị ở Văn Thánh làng Dã Lê Thượng, ông Ngô Văn Tài, PCT UBND phường Thủy Phương vui vẻ bày tỏ: “Văn Thánh của làng Dã Lê Thượng được trùng tu sẽ là điểm khởi đầu tốt đẹp cho việc trùng tu các Văn Thánh khác ở phường Thủy Phương. Qua đó, chứng tỏ việc học hành của con em được quan tâm từ thực tế vật chất đến tinh thần về sau này”.

Bên cạnh các làng đã trùng tu Văn Thánh như Thanh Thủy Chánh, Thanh Thủy Thượng, Dã Lê Thượng, Phù Bài, các làng khác cũng đang trong quá trình như vậy. Gần nhất là làng Thần Phù, phường Thủy Châu. Văn Thánh làng Thần Phù có lịch sử gần 500 năm, là minh chứng của một ngôi làng có bề dày truyền thống con chữ. Sau một thời gian xuống cấp, hư hỏng nặng nề, người làng đã tiến hành khởi công trùng tu vào đầu tháng 12/2013. 

Việc phục hồi các văn thánh, di tích tôn vinh việc học, ở các làng của thị xã Hương Thủy hiện nay, là một điểm sáng về phong trào khuyến học, cũng như bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống. Khi người dân quan tâm những gì liên quan đến việc học, từ trong quá khứ cho đến hiện tại, thì phong trào khuyến học khuyến tài có điều kiện nhân rộng và phát triển. Với phong trào khuyến học, ngoài ý nghĩa vật chất, phải kể đến ý nghĩa tinh thần, có như thế, phong trào mới có chỗ đứng ngay trong lòng mỗi người./.